Spiro czy flex, czyli jakie dobrać kanały do rekuperacji?

Nowoczesna wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, czyli rekuperacja jest coraz powszechniej stosowana w nowych inwestycjach. Z pewnością przyczynia się do tego zwiększenie świadomości na temat jakości powietrza – zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i na zewnątrz, a także korzyści wynikające z montażu rekuperacji (a jest ich niemało). Jednak żeby system rekuperacji działał w pełni sprawnie i bezawaryjnie, a mieszkańcy mogli cieszyć się świeżym powietrzem i niższym kosztem ogrzewania, to każdy element instalacji powinien być najlepszej jakości. Mówiąc o rekuperacji, zwykle to właśnie rekuperator określa się mianem serca tej instalacji. Tymczasem równie istotnymi elementami są kanały wentylacyjne, którymi dystrybuowane jest powietrze do wszystkich pomieszczeń.

Najlepszym momentem na montaż rekuperacji jest etap budowy, gdy obiekt jest już w stanie surowym zamkniętym. Wówczas możliwe jest wykonanie niezbędnych odwiertów w stropach, a także ukrycie kanałów wentylacyjnych w stropach lub pod posadzkami. Przeprowadzając montaż kanałów wentylacyjnych na tym etapie, możliwe jest lepsze ulokowanie ich w sąsiedztwie innych instalacji montowanych w obiekcie (np. odkurzacz centralny, lub system dystrybucji ciepłego powietrza z kominka). Trzeba jednak mieć na uwadze, że decyzje podjęte na tym etapie są kluczowe dla osiągnięcia odpowiedniego efektu – jakim w tym przypadku jest prawidłowo działająca rekuperacja. Do większości odcinków kanałów wentylacyjnych rekuperacji po pełniej ich zabudowie i pracach wykończeniowych, dostęp nie będzie możliwy. Dlatego też tak ważne jest, aby wybrać wysokiej jakości kanały wentylacyjne, wykonane z trwałych materiałów.

Jakie wyróżniamy rodzaje kanałów wentylacyjnych do rekuperacji?

Wybór rodzaju kanałów wentylacyjnych jest niezwykle istotny, ponieważ właściwości danego elementu mogą mieć wpływ na prawidłowe działanie całej instalacji wentylacyjnej, głośność pracy, a także higienę wentylacji. Możemy wyróżnić dwa rodzaje kanałów wentylacyjnych wykorzystywanych w rekuperacji:

• metalowe kanały SPIRO

• kanały z tworzywa sztucznego

Zarówno jeden, jak i drugi rodzaj kanałów wentylacyjnych ma swoje zalety i wady. Wybór kanałów wentylacyjnych do rekuperacji powinien być dopasowany do specyfiki instalacji oraz samego obiektu. Niezależnie czy do wykonania instalacji wentylacyjnej wybierzesz kanały metalowe, czy z tworzywa sztucznego, powinny być one wykonane z najlepszych materiałów, które zagwarantują szczelność instalacji, ciche i wydajne działanie.

Metalowe kanały wentylacyjne do rekuperacji typu SPIRO

Przed pojawieniem się innych rozwiązań w postaci kanałów z tworzywa sztucznego, kanały wentylacyjne SPIRO były najpopularniejszym rozwiązaniem w instalacji rekuperacji. Wykonane są ze stali ocynkowanej i ze względu na swoje właściwości określane są kanałami sztywnymi. Metalowe kanały do rekuperacji izolowane są wełną dla ochrony przed stratami ciepła i dla lepszej izolacji akustycznej. Kanały wentylacyjne SPIRO mają wiele zalet. Z pewnością należy do nich duża trwałość kanałów – zastosowanie wysokiej jakości stali do wykonania tych kanałów sprawia, że są odporne na uszkodzenia mechaniczne i bardzo wytrzymałe. Dzięki dodatkowej warstwie izolacji sztywne kanały wentylacyjne SPIRO są świetnie wygłuszone, a metalowa powierzchnia wewnętrzna kanałów zapewnia doskonały przepływ powietrza. Warto do tego wspomnieć o niskiej cenie – co ma wpływ na końcowy koszt instalacji.

Zatem skoro metalowe kanały wentylacyjne mają tak wiele zalet, to dlaczego nie są aktualnie tak powszechnym rozwiązaniem? Ponieważ działanie instalacji wentylacyjnej w dużej mierze zależne jest od jakości wykonanego montażu. Przede wszystkim należy pamiętać, że metalowe rury wentylacyjne docina się za pomocą specjalnych nożyc do blachy, aby ich nie uszkodzić. Jeżeli zostaną one docięte przy pomocy szlifierki, wówczas narażone są na działanie korozji.

Kłopotliwy może być także sam montaż sztywnych kanałów wentylacyjnych do rekuperacji. Wymaga on dużej precyzji, a także doświadczenia. Kanały SPIRO łączone są przy użyciu specjalnych taśm uszczelniających, a także skręcone za pomocą niewielkich wkrętów, tzw. pchełek. Decydując się na instalację z metalowych rur wentylacyjnych, ważne jest, aby dobrać odpowiednią średnicę kanału dla danego odcinka (najczęściej występują w wariantach średnicy 80 – 120 mm). Bardzo istotny jest także precyzyjny montaż rur do rekuperatora i usztywnienie całej konstrukcji przy pomocy elementów montażowych. Niedbałe wykonanie rekuperacji przy użyciu metalowych kanałów SPIRO może skutkować głośną pracą, a także dużymi oporami.

Wadą sztywnych kanałów wentylacyjnych jest także ich rozmiar. Jest to szczególnie problematyczne, w momencie, gdy rekuperacja wykonywana jest w starszym budynku. Wówczas wymaga maskowania przy pomocy płyt kartonowo-gipsowych, instalowana jest w specjalnych szachtach instalacyjnych lub w narożach pomieszczeń. Z tego względu metalowe kanały do rekuperacji zwykle stosowane są w przypadku instalacji wentylacyjnej w obiektach użyteczności publicznej, w rekuperacji przemysłowej. Coraz rzadziej wykorzystuje się je w rekuperacji w domach jednorodzinnych.

Elastyczne kanały wentylacyjne z tworzywa sztucznego

Drugim rodzajem kanałów wentylacyjnych do rekuperacji są elastyczne kanały wentylacyjne wykonane z tworzywa sztucznego – polietylenu (PE), zwanymi także kanałami typu flex. Z kanałami wentylacyjnymi flex instalatorzy mogli spotkać się już kilka lat temu. Proponowane wówczas komponenty nie zachwycały swoją jakością, czym przyniosły temu rozwiązaniu nieco złej sławy. Trudno się dziwić, bo kanały wykonane z tworzywa starego typu były dość delikatne, podatne na uszkodzenia, co nie ułatwiało montażu. Do tego budowa tych kanałów powodowała duże opory powietrza, co negatywnie wpływało na wydajność instalacji. Jednak przez kilka ostatnich lat jakość kanałów do rekuperacji z polietylenu znacznie się poprawiła i aktualnie, jest to jedno z najlepszych rozwiązań z zakresu instalacji wentylacyjnych.

Kanały wentylacyjne typu flex wykonane są z wysokiej jakości polietylenu, który odznacza się bardzo dużą wytrzymałością. Jednocześnie kanały do rekuperacji PE są bardzo elastyczne – można dowolnie je wyginać, nawet pod kątem 90^o, co umożliwia lepsze rozplanowanie instalacji. Montaż kanałów wentylacyjnych PE ułatwia także ich niewielka średnica (wymiary kanałów różnią się między modelami, w zależności od producenta). Najczęściej kanały wentylacyjne PE można ukryć w stropie, w posadzce betonowej, lub pod sufitami podwieszanymi. Wewnętrzna powierzchnia kanału jest gładka, co poprawia przepływ powietrza i wydajność wentylacji. Właściwości polietylenu gwarantują także dobrą izolację akustyczną, a także minimalizują straty ciepła. Takie parametry są możliwe do uzyskania za sprawą specyficznej budowy kanału PE – składa się on z dwóch warstw: zewnętrznej w postaci karbowanej rury zapewniającej wysoką elastyczność i wewnętrznej, gładkiej dla lepszego przepływu powietrza i higieny instalacji.

Nowoczesne rury PE do rekuperacji odróżniają się wysoką klasą szczelności. Dzięki systemowi kanałów, specjalnych łączeń, skrzynek rozdzielczych i pozostałych komponentów, instalacja kanałów wentylacyjnych rekuperacji jest łatwa do wykonania i nie wymaga zbyt wiele czasu.

Warto także wspomnieć o bezpieczeństwie związanym z użytkowaniem instalacji. Zazwyczaj czyszczenie kanałów wentylacyjnych było dość kłopotliwą kwestią. W przypadku kanałów wentylacyjnych PE zminimalizowano ryzyko rozwoju w ich wnętrzu drobnoustrojów przez zastosowanie specjalnej powłoki antybakteryjnej, antystatycznej i antygrzybicznej. Często w tym celu stosuje się także powłokę z jonów srebra.

Wybierając elastyczne kanały PE do rekuperacji, trzeba liczyć się z nieco wyższymi kosztami niż w przypadku klasycznych kanałów metalowych. Decydując się na instalację kanałów rekuperacji w stropie, należy zwrócić dużą uwagę na pozostałe instalacje, tak aby nie kolidowały ze sobą.

Metalowe czy z tworzywa – które kanały wentylacyjne są lepsze?

Aktualnie w systemach rekuperacji stosuje się zarówno kanały z metalu, jak i z tworzywa sztucznego. Wybór powinien być podyktowany warunkami technicznymi budynku, specyfiką projektu instalacji wentylacyjnej, a także oczekiwaniami inwestora. Kanały spiro są opcją bardziej ekonomiczną i są niezwykle trwałe, lecz kanały flex umożliwiają stworzenie instalacji o lepszych parametrach, a także mają dodatkową ochronę antybakteryjną. Warto pamiętać, że nie tylko rodzaj kanałów wentylacyjnych jest istotny – wybierając komponenty do instalacji rekuperacji, należy zwrócić uwagę na jakość materiałów, z których dany element jest wykonany. Najlepszym wyborem będą sprawdzeni producenci – wówczas możemy mieć pewność, że wykonana instalacja wentylacyjna będzie sprawnie działać przez długie lata.